Enjeksiyon sondajları başlıca şu amaçlar için yapılır :
- Büyük yapıların ve uzantılarının altındaki zemin, doğal olarak üzerine gelen yükleri kaldıramayacak durumda ise zeminin " taşıma dayanıklılığının arttırılması " sağlanır.
- Büyük yapıların ve uzantılarının altındaki zeminde, doğal olarak fiziksel veya kimyasal olaylar sonucu oluşmuş yapı bozuklukları varsa, bunların iyileştirilmesi ve bu doğal olayların devamı yavaşlatılır ve önlenir.
- Tünel ve kanal gibi yapılarda yapay yüzey ile doğal zemin arasındaki boşlukların doldurulması
- Yeraltındaki su hareketlerine ve bunun somucumda oluşacak yapının amacıyla çelişen durumlara engel olmak için " geçirimsiz zonlar " oluşturmak
Enjeksiyonda kullanılan sıvılar çeşitli maddelerin karıştırılması ile yapılır.Bu maddeler belli oranlarda su ile karıştırılırlar.
- Çimentolar : İri taneli çimentolar,, sülfatlı çimentolar, Aluminli çimentolar ve özel çimentolar olmak üzere dört gruba ayrılırlar.
- Kil ve bentonitler : Bunlar ya tek başlarına, yada çimento ile belli oranlarda karıştırılarak kullanılırlar.
- Reçineler : Çatlak ve boşluk doldurulmasında kullanılırlar. Çoğunluğu petrol bazlıdır.
- Doğal maddeler : Bunlar öğütülmüş kireçtaşları,volkanik küller,kumlar,talaş ve öğütülmüş diyatomit,jips,kuvars vs.
- Yapay maddeler : Bunlar çeşitli kimyasallardan oluşurlar.
Enjeksiyon sondaj türleri :
Enjeksiyon sondajlarının pek çok sınıflaması vardır. Amaca göre sınıflama,uygulama yerine göre sınıflama, işlevlerine göre sınıflama,basınca göre sınıflama gibi.
Araştırmalarına göre, enjeksiyonlar belli bir amacı yerine getirmek üzere yapılır. Bu açıdan enjeksiyon çalışmaları üç ayrı biçimde uygulanır.
- Perde enjeksiyonları : Yeraltından geçirimsiz bir perde oluşturmak için yapılan enjeksiyonlardır. Bunlar daha çok suya karşı geçirimsiz perdeler veya yer altı barajları oluşturmak amacıyla yapılırlar.Bunlar daha çok baraj ve gölet gövdelerinde geçirimsizliği sağlamak için yapılırlar.
- Sağlamlaştırma(konsolidasyon) sondajları : Üzerine önemli bir yapının yapılacağı zeminin sağlamlaştırılması ve iyileştirilmesi için yapılan sondaj ve enjeksiyonlardır. Bunlar temel sağlamlaştırma ve tünel sağlamlaştırma enjeksiyonları olarak iki kısma ayrılır.
- Dolgu(kontakt) Enjeksiyonları : Suni dış yapı ile iç kaya arasındaki boşlukları doldurmak için yapılan enjeksiyon işlemidir. Daha çok tünellerde yapılır.
- Alüvyon enjeksiyon sondajları : Alüvyonlarda uygulanan enjeksiyonlar en zor ve en güç olan enjeksiyonlardır. Bunun amacı boşlukların doldurulması, zeminin taşıma gücünün arttırılması ve zeminde devamlı bir geçirimsizliğin oluşturulması sağlanmaktadır.
Enjeksiyon sondajında dikkat edilecek konular :
Enjeksiyon sondajları ve işlemleri dikkat,çaba ve bilgi isteyen bir çalışmayı gerektirir. Buna göre ; enjeksiyon işleminde daha önce akıcı(ince) enjeksiyon sıvılarıyla başlayıp, enjeksiyon debisi ve basıncı değişmiyorsa giderek sıvı kolaylaştırılmalı ( kalınlaştırılmalı), yani akışkanlık azaltılmalıdır.
- Bir kuyuya basılan enjeksiyon sıvısı, komşu kuyulardan dışarı geliyorsa işlem hemen durudurulmalı ve enjeksiyon bu kuyularda dahil hep birlikte basım yapılacak biçimde, grup enjeksiyon ile devam edilmelidir.
- Bir yerde enjeksiyon işlemi kesintisiz olmalıdır. Herhangi bir nedenle enjeksiyon işlemi kesintisiye uğrarsa kuyu taranıp, temizlenerek işletme yeniden başlanmalıdır.
- Enjeksiyon sıvısı yüzeyden dışarı çıkıyorsa bu kısımdaki çatlaklar çeşitli maddelerle tıkanır ve enjeksiyon sıvısı kalınlaştırılır.
- Enjeksiyon hattında oluşacak tıkanıklıklar sıkça kontrol edilmeli ve çeşitli yollarla giderilmelidir.