Mostra Veren Bölgelerde Yapılan Kömür Araştırmaları :
Araştırma yapılacak bölgede kömür mostraları varsa başlıca şu işlemler yapılır.
- Mostra veren bölgenin tam yeri 1/100.000 ölçekli bir topoğrafik haritaya işlenir.
- Mostra veren damarlarının yatım,yön,taban ve tavan tespitleri yapılır.
- Topoğrafik yüzeyde görülen kömür damarları genellikle alterasyona uğramıştır. Bu nedenle kalınlık diğer özelliklerin belirlenmesi zorlaşacaktır. Yüzeyde havanın oksijeni ile oksitlenen damar hacminin büyük bir kısmını kaybeder.
- Yıkıntılar, yamaç molozları ve toprak örtüsü, mostranın büyük bir bölümünü örtmüş olabilir. Böyle durumlarda kömür damarının bulunduğu yerlerde 1-2 m'lik yarmalar yapılarak kömürün taban ve tavan ortaya çıkarılır.
- Yapılan yarmalarda damar stampı çıkarılır. Bütün özellikler ayrıntılı olarak stampa işlenir. Ayrıca kimyasal ve palinolojik amaçlar için örnek alımları yapılır.
- Ekonomik olan ve olmayan damarlar tespit edilir. Genellikle kömür kalitesine bağlı olarak 0,5 m daha ince damarlar ekonomik sayılmazlar.
- Dekapajın kömür kalınlığına oranı 1/5 olmalıdır. Kalın dekapaj örtüsü olan kömürler ekonomik olmazlar.
- Rezerv hesapları için mostraların ayrıntılı olarak kalınlıkları hesap edilir. Ya da sondajlardan yararlanarak rezerv hesapları yapılır.
Mostra Vermeyen Bölgelerde Kömür Araştırmaları :
Bu araştırma yönteminde yer yüzünden hiçbir mostra vermeyen ve kömür olması muhtemel havzaları ve bölgeleri ortaya çıkarmak ve incelemek için yapılan çalışmaları kapsar. Kömürlerin oluştuğu ortam ve şartlar bilindiğine göre bu düşünceden hareket ederek muhtemel alanlar tespit edilerek çalışmalara başlanabilir. Bu tip araştırmalarda sırası ile şu işlemleryapılır.
- Kömür oluşumlarının yaygın olarak bulunduğu görsel, delta, lagünci ve diğer kıyı ortamlarının incelenen bölgedeki tortular içerisinde bulunup bulunmadığı araştırılır.
- Kömürler sedimanter bir oluşum olduğuna göre kömür araştırmaları mutlaka tortul ortam ve havzalarda yapılmalıdır.
- Kömür oluşumunda ana unsur olan bitki örtüsünün araştırma yapılan bölgede gelişip gelişmediği araştırılır.
- Bir kömür havzasında bulunan litolojik, paleontolojik, palinolojik, stratigrafik ve kömürleşme ile ilgili veriler aynı özellikleri taşıyan diğer havzalarla karşılaştırılarak değerlendirmeler yapılır ve araştırmalar yönlendirilir.
- Tüm veriler değerlendirilmesinden sonra sondajla aramalara geçilir.
KÖMÜRLERLE İLGİLİ JEOLOJİK HARİTA ÇALIŞMALARI
Kömür jeolojisi ile ilgili ön araştırmalarda öncelikle 1/100000 ölçekli topoğrafik harita üzerinde çalışma yapılır. Bunun nedeni geniş alanları tek bir harita üzerinde görmek ve çalışmaları buna göre yönlendirmektir. Ön araştırması yapılan bölge kömür oluşumu açısından önemli bulunursa bu durumda daha ayrıntılı çalışmalara başlanır.
Ayrıntılı çalışmaların ilk etabında 1/25.000 ölçekli jeolojik haritalar yapılır. Bu haritalarda birimler formasyon ve üye ölçeğinde ayırtlanır. Tabaka doğrultulu ve eğimleri ile kıvrımlı yapılar ve faylar ayrıntılı olarak bu haritalara işlenir. Tanımlanan birimlerin Ö.S.K' ları yapılır, kalınlıkları bulunur. Çalışan bölge çok geniş alanları kapsıyorsa 1/100.000 ölçekli jeoloji haritalarına dönüştürülür. Kömürlü zonların tabanı, tavanı, yanal devamlılıkları araştırılır. Kömür bulunan yörelerin 1/10.000 , 1/5.000 veya 1/1.000'lik haritaları yapılır. Çalışmaların sonucu olumlu ise sondajlı aramalara geçilir.