1) Mineraller ve maseral gruplar : Mineraller kömürlerin elementer yapı maddeleridir. Kayaçlar nası minerallerden oluşmuşsa kömürler de maserallerden meydana gelmişlerdir. Mineraller ve maseraller arasında belirgin farklılıklar vardır.
Mineraller kristal yapıda olup belirli kimyasal bileşimler vardır. Buna karşın maserallerin kimyasal yapıların ve fiziksel özellikleri büyük değişiklikler gösterir. Ayrıca maserallerin kristal yapıları da yoktur. Bunları çıplak gözle görmek mümkün değildir. Ancak makroskobik olarak ayrıntılı incelenebilirler. Yapılan incelemeler sonucu çok sayıda maseral tespit edilmiştir. Benzer özellikler taşıyan maseraller maseral grupları olarak ayırtlanmışlardır. Üç önemli maseral grubu vardır.
- Vitrinit grubu maseraller : Yansıma yoluyla yapılan incelemelerde gri renkte görülürler. Taşkömürlerinde yaygın olarak bulunur. Kömürleşme derecesi arttıkça düzenli olarak kimyasal ve fiziksel değişiklik gösterir. Bundan dolayı kömürleşme derecesi ile vitrinit yansıma değeri süerkli olarak artar.
- Liptinit grubu maseraller : Bu grubun maseralleri spor,kütin,reçine mum gibi hayvansal bitkisel yağlardan doluşmuştur. Mikroskopta yansıyan ışıkta liptinit grubu siyah renkte görülür. Düşük kömürleşme derecesinin olduğu durumlarda bu grubun en önemli özelliği ultraviyole lamba altında floresans özelliği gösterir.
- İntertinit grubu mineraller : Bu gruba ait maserallerin başlangıç maddesi vitrinitte olduğu gibi hücre duvarlarındaki linyin ve selülozdur. İntertinit maserali mikroskop altında yansıyan ışıkta sarımsı veya beyaz renklerde görülür.
2) Mikrolitotipler : Kömürlerde genellikle aynı veya iki maseral grubu toplanmış olarak bulunur. mikroskopta gözlenmiş olan böyle bantlara mikrolitotip adı verilir. Mikroskopta gözlenen bir bantın mikrolitotip olarak değerlendirilmesi için bant genişliğinin 50 mikrondan daha fazla olması gerekir.
3)Litotipler : Litotip terimi kömür damarlarının farklı makroskobik tanınabilir bantlarını ve özelliklerini açıklamak için kullanılan bir terimdir. Dört ana litotip grubu vardır.
- Vitren : Kömürlerin en parlak bantıdır. Kompakt ve homojen tabakalar oluşturur. Kırığı camsı parlak ve konkoidaldır. İnce kesitte ışığı iyi geçirir.
- Klaren : Parlaklığı vitren ile düren arasında kabul edilir. İpeğimsi görünüşü olan bir banttır. İnce kesitte ışığı iyi geçirir.
- Düren : Bunlar mat görünüşlü kömür bantlarıdır. Bantların yüzeyleri pürüzlü olup genellikle gri,kahverengimsi,siyahrenkte ve yağlı görünüştedir. İnce kesitlerde ışığı iyi geçirmez.
- Füzen : Siyah ipeğimsi ve lifi dokulu, kolayca ufalanabilen parlak bantlardır. Değdiği cisimleri boyayan tek kömür bantıdır. Kömür katmanları içinde mercekler şeklinde bulunur. İnce kesitlerde ışığı iyi geçirmezler.
KÖMÜRLERDE BULUNAN İNORGANİK MADDELER
Kömürlerin çoğu sadece organik madde içermezler. İçlerinde az veya çok oranda inorganik madde bulundururlar. Bu inorganik maddeler ya belirli kristal yapısı olan katılar ya boşluk suyu içerisinde çözelmiş tuzlar veya kömürlerin içerisinde bulunan organometalik bileşiklerdir. Bunların bir kısmı bitkinin kendi içerisinde bulunur. Ama büyük çoğunluğu da kömürü oluşturan malzemenin bulunduğu ortama katılmasıyla oluşurlar. Kömürün gerek çevre açısından, gerekse potansiyel sağlık tehlikesine sahip olması açısından istenmeyen birçok inorganik madde vardır. Kömürlerde bulunan başlıca inorganik maddeler :
- Kil mineralleri : Başlıcasını alüminyum silikatlar oluşturur. Çoğunlukla karasal kökenlidirler. Başlıca kaolinitler olmak üzere montmorillonit, serizit gibi killerdir. Oran olarak kömürlerdeki inorganik bileşiklerin %50'sini kil mineralleri oluşturur.
- Karbonat mineralleri : Çoğunlukla kalsit, siderit, dolomit ve ankerit daha az olarak arogonit diğer bazı karbonat mineralleri
- Sülfidler : Genellikle pirit ve markasit daha az olarak ta galen ve sfalerit bulunmaktadır.
- Silisler : Çoğunlukla kuvars olup, bütün inorganik maddelerin %20'sini oluştururlar.
- Oksitler : Limonit ve hematit gibi.
- Klorürler : NaCl ve jips gibi.
- Diğer mineraller : Bunlar kalsedon, feldspat, turmalin, apatit, hematit, zirkon, jips, barit, anhdrit gibi minerallerdir
- İz elementler : Ana elementlerin dışında değişik önem arz eden ppm oranında kömürlerin içinde bulunan ve iz element olarak bulunan elementler arasında Ge, B, Be çoğunlukla organik maddelerde bulunurlar. As, Cd, Hg, Mn, Mo, Pb, Zn, Zr, Sb,Ti elementleri de bulunur. Ayrıca bunlardan başka Au, Ag, ve Pt gibi nadir elementlerde bulunabilir.