a) Temel sondajlar

Büyük yapıların ve uzantılarının üzerine oturacağı doğal zeminlerin özelliklerini tespit etmek ve zeminle bunlar arasında uyumsuzluklar varsa, bunların sondaj yöntemleri kullanarak gidermek için yapılan sondajlara  " temel sondajları" adı verilir. Temel sondajlarının en önemli amacı, sondaj yapılan zemini incelikli olarak öğrenmek ve özelliklerini tespit etmektir.Temel sondajları iki gruba ayrılır.

a) Temel etüd sondajları : Baraj,gölet,hidroelektirik santral, regülatör ve gibi büyük su yapıları ile köprüler,enerji santralları, fabrikalar ve bunlara benzer diğer büyük yapıların oturacakları zeminin doğal yapısını ve özelliklerini öğrenmek amacıyla yapılan sondaj işleminin tümü " temel etüd sondajları " olarak adlandırılır.

Bu sondajların amacı, zemini oluşturan tabakların cinsi, niteliği,derinliği ve kalınlığı gibi jeolojik özellikleri ile su içeriği,boşluk durumu,taşıma gücü, elastisite modülü, içsel sürtünme açısı,kohezyonu vs. gibi özellikleri beklenir.Bu veriler sondaj sırasında yapılan işlemler,deneyler ve sondaj sırasında alınan örnekler üzerinde yapılacak laboratuar deneyleri ile tespit edilirler.


Arazide basınçlı su deneyi, çift tapalı deney, tek tapalı deney, basınçsız su deneyi, standart penetrasyon deneyleri ve derin basınç deneyleri yapılır. Laboratuarda ise, elek analizleri,su oranı tespiti,tane ağırlıkları,serbest  basınç deneyi,üç eksenli basınç deneyi vs. yapılır. Tüm çalışmalar sonunda kuyularla ilgili raporlar yazılır.

b) Temel yapı sondajları : Yapılan temel etüd sondajları ile tespit edilen zemin özellikleri, o zeminin üzerine yapılacak yapı veya uzantıları için uygun özellikler taşımayabilir.Yapı için uygun olmayan bu özellikler,uygulanacak kimi sondaj işleri ve işlemleri ile iyileştirlerek, zemin özellikleri yapının gerektirdiği özelliklere uygun duruma getirilir. Kısaca zemine yapı yapılacak özellikler sağlanır. İşte bu işlemlere " temel yapı sondajları " denir. Pratikte bu işler, fore kazık,perde,ankraj gibi isimlerle anılırlar. Zemine sondajlar yapılarak zemin iyileştirilir.

• Enjeksiyon sondajları : Zemine geçirimsizlik,sağlamlık,rijitlik vs. özellikler kazandırmak amacı ile yapılırlar.
• Kazık sondajları : Herhangi bir yapının gerektirdiği zemin dayanıklılığa sahip olmayan bir zeminde, o yapıyı yapma zorunluluğu varsa, gerçek zemini kateden kolonlar aracılığıyla sağlam zemine taşınır. Bu taşıyıcı kolonlara sondajcılıkta " kazık" denilmektedir. Bu kazıklar çeşitli şekillerde olabilir, ancak pratikte en çok kullanılanları dökme kazık ve çakma kazıktır.
• Beton perde sondajları :  Bazı durumlarda yeraltında betondan bir perde yapılması istenir. Örneğin baraj ve gölet gövdelerinin altında su kaçağına engel olmak için geçirimsiz tabakaya kadar perde yapılır.