1) Kömür katmanları ( kömür tabakaları, kömür adamarları ) : Genellikle kömür düzgün tabakalar oluşturacak şekilde yataklanır. Katmanların kalınlığı cm'den 100m' ye kadar değişebilir. daha kalın katmanlarda bulunabilir. Geniş alanları kaplayan sabit kalınlığa sahip damarlara sıkça rastlanmakla beraber kısa mesafede şekli ve kalılığı pek çok değişikliğe uğrayan merceksel oluşumlarda vardır. Bir kömür tabakası çökelme havzasındaki yersel dğişimler nedeniyle esasa damardan ayrı olarak birden fazla daha damara ayrılır. Bunlar şeyl, kiltaşı ve marnlarla ardalanmalı bulunabilirler. Bazı durumlarda bir kömür katmanı yanal yönde kömürsü katmanlara geçebilir.
Not : Eski madenciler kömür katmanı yerine kömür damarı deneyimini kullanmışlardır. Bu deyim günümüzde madenciler tarafında hala kullanılmaktadır.
2) Kömür katmanların taban ve tavanı ( Damar stampı ) : Kömür katmanlarının hemen altında görülen kömürsüz tabakaya taban, üstünde görülen kömürsüz tabakaya da tavan denir. Böyle bir kömür katmanının hazırlanmış dikme kesitine de damar stampı denir. Taban seviyesi fosilleşmiş bitki artıkları ve bazen tatlı su hayvan kabukları içerir. Tavan ise koyu renkli ince taneli kumtaşı, kiltaşı ve marnlardan oluşur. Kömür katmanları genellikle gri, beyaz formasyonlar arasında görülür. Bunun nedeni gri renk humuslu oluşumlardan beyaz renk ise hümik asitli çökellere kırmızı rengi veren demir bileşiklerini taşımalarına sebep olmasından doğar. Ayrıca hümik asitin alkalileri ve Fe minerallerini taşıması ateşe dayanıklı ( refrakter ) kilerin meydana gelmesini sağlar. bu nedenle kömür katmanlarının tabanında saniyede kullanılan ateşe dayanıklı killerin bulunması olağandır.Kuvars kumarındaki demirli bileşiklerin taşıması sayesinde yüksek değer taşıyan cam kumlarıda meydana gelmektedir. Kömür yataklarının oluşumu sırasında komşu kayaçlarda bulunan feldspatların ayrışmaya uğraması ile önemli kaolen yatakları oluşturmaktadır.Uygun şartlar altında kömürlerin oluşumuna bitümlü şeyller de eşlik etmektedir. Bunlar kömür yataklarının hem altında hem de üstünde bulunabilirler. Ortamda bulunan mikroorganizmaların killerle birikmesiyle oluşmuştur. Ayrıca uygun ortam koşulları altında kömür yataklarıyla birlikte soda ( trona ) yatakları da oluşabilir. Örneğin ; Beypazarı trona yatağı gibi :
3) Bir kömür katmanının daha küçük katmanalara ayrılması : Bir kömür havzasının kademeli olarak çökmesi nedeni ile büyük ve tek bir katman havzanın herhangi bir noktasında kendisinden daha ince bir çok ince katmana ayrılabilmektedir. Bir turba havzasını herhangi bir sebeple ani olarak çökmesi havza çevresinde erozyonu arttırmakta ve çöken kısmın kırıntılı malzemelerle dolmasına neden olmaktadır. Çökmenin durmasına rastlayan zaman aralıklarında ise bataklık bölgede ise sedimantasyon kesiksiz devam ettiğinden kömür katmanı daha kalın ve ara katkısız olmaktadır. Çökmenin olduğu bölgelerde ise kömür katmanın bir çok damara ayrılmış durumdadır.
Yanal değişiklikler : kömür katmanları yanal olarak başka kayaçlara geçebilirler. Bu geçiş kademeli veya düzensiz yada aniden olabilir.
Aşınma : Kömür katmanlarının aşınmaya uğramasıyla çeşitli yapılar oluşur Bunlar en önemli özellikleri şunlardır.
- Yıkanıp - süpürülme ( wash-out ) : Kömür katmanları suyun etkisi ile aşınabilirler. Aşınan kömürün taşınmasıyla meydana gelen boşluk kum, kil gibi kırıntılı çökellerle doldurulursa yıkanıp - süpürülme oluşur.
- Taş dayklar ( Stone dayk ) : Aşınma veya tekronizma kömürlü tabakayı tavanı kesmesi halinde taş dayklar oluşur. Oluşan bu boşluklara kırıntılı çökeller dolar.
- Kömür konglomeraları : Kömürlerde aşınma ve kısa mesafe taşınma sonucu kömür yataklarında karekteristik olan kömür konglomeraları meydana gelir.
- Kömür topları : Kömür topları bitkisel ve hayvansal kalıntıların etrafında meydana gelmiş yumrular ( konkresyonlar ) Ca, Mg ve Fe karbonatlı bileşiklerden oluşmuşlardır. Bunlar çeşitli büyüklüklerde olabilirler. Çapları genellikle 1 cm ile 40 cm arasında olup bazende çok büyük çapta ve 1 tona kadar ulaşan kömür topları vardır. Kömür katmanlarının tavanınında bulunan kömür topları içinde çok güzel korunmuş bitki veya hayvan fosilleri bulunur. Kömür katmanlarının içinde bulunan kömür topların içindde sadece bitkisel fosiller bulunur. Kömür katmanın tabanındaki kömür topları genellikle şekilsiz olup dallı budaklı bir yapı gösterirler. Bunların oluşumu denizin kömür havzalarına ilerlemesi ile karışan sularla solisyon halinde bulunan Mg ve CaCO3 ve hayvansal artıkların etrafuba sarılması ile açıklanmaktadır.